Cis pospolity 'Jan Paweł Wielki'
Taxus baccata 'Jan Paweł Wielki'
(Olszanowski 2006)
Opis
Odmiana powstała około 1980 r. Najprawdopodobniej jest przypadkową siewką cisa pospolitego (Taxus baccata) 'Aurea' – egzemplarza rosnącego w parku w Lipnie koło Niemodlina.
Okaz mateczny ma pokrój drzewiasty, szeroko stożkowy, dość regularny i gęsty. Zbudowany jest z pięciu wyprostowanych pędów głównych, spośród których jeden nieznacznie góruje nad pozostałymi, i z odchodzących od nich pod kątem 20 - 45° pędów bocznych. W młodości egzemplarz mateczny rósł dość silnie, miał zaznaczony wyraźny i pojedynczy przewodnik oraz luźniejszą budowę. W chwili obecnej wzrost jest słabszy, szczególnie na wysokość, a roślina się zagęszcza. W wieku około 26 lat ma wysokość 2,6 m i średnicę 2,4 m w najszerszym miejscu. Igły są proste lub lekko wygięte i bardzo zróżnicowane pod względem długości. Przeważają te o wymiarach 17 – 25 mm x 2,5 mm. Najkrótsze mają długość około 10 mm, natomiast na pędach przewodnich występują igły o długości do 45 mm i szerokości 3 mm. Większość igieł odstaje od pędów pod kątem 50 - 60° (70°). Igły na młodych przyrostach mają barwę złocistożółtą. Utrzymuje się ona jednak dość krótko, później żółta jest tylko obwódka, ale ta też szybko się zwęża i jesienią jest słabo zauważalna. Zimą obwódki bieleją, zaczynają się poszerzać i znów stają się wyraźniejsze. Igły dwuletnie są ciemnozielone, ale mogą posiadać mniej lub bardziej zauważalne białawe resztki obwódek lub tylko jaśniejsze plamy. Pędy na młodych przyrostach są żółte od góry (później miedziane) i jasnozielone od spodu. Płeć: „zasadniczo żeńska” (pojęcie wprowadził W. Seneta dla odmian żeńskich na których można spotkać kwiaty męskie (Seneta W. 1981. Drzewa i krzewy iglaste. PWN, Warszawa, s. 451)), kwiaty męskie występują nie w każdym roku i z różnym nasileniem – w 2008 r. było ich więcej niż żeńskich. Owocowanie ma również bardzo różne natężenie. Okaz mateczny wykazuje dobrą mrozoodporność w warunkach klimatycznych południowo – zachodniej Polski (Zawada koło Opola). Mrozoodporność będzie badana w innych rejonach kraju.
Zastosowanie
Cis pospolity 'Jan Paweł Wielki' nadaje się do tworzenia kompozycji z innymi roślinami. Można z niego tworzyć formowane żywopłoty o wysokości od 1,5 do 2 m (gęstość sadzenia w żywopłotach 0,7 - 0,8 m, przekrój prostokątny lub trapezowy). Bardzo ładnie prezentuje się również jako barwny samotnik na rozległych trawnikach.
Odmiana czci pamięć naszego najwybitniejszego rodaka tych czasów - Jana Pawła II.
Mgr inż. Mariusz Olszanowski